Με τον όρο Σπονδυλική Στένωση Αυχενικής μοίρας ΣΣ περιγράφουμε τη στένωση του νωτιαίου σωλήνα του αυχένα (κεντρική στένωση) με αποτέλεσμα την πίεση του νωτιαίου μυελού ο οποίος διέρχεται μέσα από αυτόν. Η στένωση όμως μπορεί να αφορά και τα μεσοσπονδύλια τρήματα (πλάγια σπονδυλική στένωση) μέσα από τα οποία διέρχονται οι νευρικές ρίζες. Η πάθηση οφείλεται ουσιαστικά σε εκφυλιστικές αλλοιώσεις και γίνεται ολοένα και συχνότερη παράλληλα με την βελτίωση του προσδόκιμου ζωής. Εμφανίζεται το ίδιο συχνά σε άνδρες και γυναίκες ιδιαίτερα μετά την ηλικία των 50 ετών.
Αίτια
Στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης η στένωση συμβαίνει κυρίως στα μεσοσπονδύλια τρήματα. Οτιδήποτε προκαλεί στένωση του τρήματος είναι αιτιολογικός παράγοντας της πάθησης. Ως αίτια διακρίνουμε:
- Εκφυλιστικές αλλοιώσεις που συμβαίνουν στις μαλακές και οστικές δομές της σπονδυλικής στήλης (π.χ. λόγω οστεοαρθρίτιδας)
- Κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου η οποία μπορεί να προκαλέσει στένωση σε νεότερους ανθρώπους ή να επιδεινώσει το πρόβλημα μιας σπονδυλικής στήλης με οστεοαρθρίτιδα
- Η πάχυνση και σκλήρυνση των συνδέσμων της σπονδυλικής στήλης
- Κάταγμα της σπονδυλικής στήλης που συμβαίνει συνήθως μετά από τροχαία ατυχήματα.
- Σπανιότερη αιτία είναι οι όγκοι. Χρήζουν προσοχή διότι αναπτύσσονται πολύ πιο γρήγορα σε σύγκριση με τον εκφυλισμό της σπονδυλικής στήλης.
Παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με την πάθηση είναι η ηλικία>50 ετών, οι παραμορφώσεις της σπονδυλικής στήλης (π.χ. σκολίωση), το τραύμα το οποίο μπορεί να είναι παράγοντας εκδήλωσης της στένωσης λόγω της μετατραυματικής αρθρίτιδας και τέλος η κληρονομικότητα.
Συμπτώματα
Στην συμπτωματολογία περιλαμβάνονται:
- Νευρολογικά σημεία και συμπτώματα στο άνω άκρο όπως αδυναμία στο χέρι, μούδιασμα/ μυρμήγκιασμα στο χέρι ή/και στο πόδι (κεντρική στένωση), και πόνος στο αντιβράχιο ή/και στο χέρι.
- Αυχεναλγία
- Διαταραχές βάδισης και ισορροπίας.
- Απώλεια κίνησης στον αυχένα
- Σε σοβαρές περιπτώσεις δυσλειτουργία κύστεως/εντέρου
Διάγνωση
Συχνά προκύπτει η ανάγκη να διαφοροδιαγνωστεί η πραγματική αιτία των συμπτωμάτων και να διαχωριστεί αυτή καθεαυτή η στένωση από μία δισκογενή παθολογία. Τις περισσότερες φορές, οι κλινικοί ερμηνεύουν λανθασμένα απεικονιστικά ευρήματα της σπονδυλικής στήλης με συνέπεια να μεροληπτούν υπέρ της στενωτικής παθολογίας και όχι αυτής καθεαυτής της δισκικής.
Η κλινική διάγνωση της συμπτωματικής στένωσης νωτιαίου καναλιού μπορεί να γίνει μέσω της έγκυρης και αξιόπιστης εξέτασης Μηχανικής Διάγνωσης & Θεραπείας (ΜΔΘ).
Ο κλινικός λαμβάνει λεπτομερές ιστορικό, όπου καταγράφονται αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με τη διαχείριση της καθημερινότητας (προφίλ του ασθενούς), τις λειτουργικές ανικανότητες λόγω του πόνου, λεπτομέρειες σχετικά με τη φύση και την εξέλιξη του πόνου/επεισοδίου, τις δραστηριότητες που επιδεινώνουν/βελτιώνουν τα συμπτώματα, το προηγούμενο ιστορικό και την κατάσταση της υγείας του, την πιθανή φαρμακευτική αγωγή που ακολουθεί και τις εξετάσεις απεικονιστικές/εργαστηριακές που διαθέτει ο ασθενής.
Η φυσική εξέταση που ακολουθεί περιλαμβάνει την παρατήρηση της καθιστής και όρθιας στάσης, τη νευρολογική εξέταση, την απώλεια κίνησης που εμφανίζει κατά την εξέταση και τη συμπεριφορά των συμπτωμάτων, κάτω από προσδιορισμένες κινητικές δοκιμασίες (επαναλαμβανόμενες κινήσεις ή παρατεταμένες θέσεις).
Στόχος είναι ο συσχετισμός των παραπάνω πληροφοριών με τα ευρήματα (απεικονιστικά-κλινικά) ώστε να προσδιοριστεί η ταύτιση της κλινικής εικόνας με τα απεικονιστικά ευρήματα.
Θεραπεία
Οι αρχές θεραπείας θα εφαρμοστούν με βάση τα ευρήματα της κλινικής εξέτασης ΜΔΘ, οι οδηγίες θα είναι εξατομικευμένες και θα έχουν στόχο τη σταθερή βελτίωση, τόσο στη συμπτωματική, όσο και λειτουργική εικόνα του ασθενούς.
Ο κλινικός θα προσδιορίσει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα θεραπευτικών ασκήσεων, βασισμένο στις ανάγκες της παθολογίας και τις ικανότητες του ασθενούς. Αν χρειάζεται μπορεί να ξεκινήσει ένα πρόγραμμα αναμόρφωσης των γειτονικών σπονδυλικών περιοχών και/ή περιφερειακών αρθρώσεων. Οι θεραπευτικές ασκήσεις ΜΔΘ συνιστούν συγκεκριμένες, εύκολες και στοχευμένες ασκήσεις με δεδομένη συχνότητα και αριθμό επαναλήψεων μέσα στην ημέρα, ώστε με ελάχιστο χρόνο (2 λεπτά τη φορά), ο ασθενής να βελτιώνει διαρκώς και σταθερά την κλινική του εικόνα. Ομοίως οι οδηγίες θα περιλαμβάνουν σαφείς πληροφορίες για αποφυγή εξατομικευμένων προδιαθεσικών ή προκλητικών παραγόντων.
Η εκπαίδευση για αυτοθεραπεία είναι επίσης διαρκής στόχος της ΜΔΘ, κάνοντας τον ασθενή διαχρονικά ανεξάρτητο και ικανό για σωστή διαχείριση της καθημερινότητας στο διηνεκές. Τέλος, η πρόληψη υποτροπών και η αποφυγή επιβαρυντικών παραγόντων συνιστούν τα μέγιστα στην αντιμετώπιση της χρονιότητας, που αποτελεί σημαντικότατο επιβαρυντικό παράγοντα.