Οι κροταφογναθικές αρθρώσεις βρίσκονται εκατέρωθεν της κεφαλής, δεξιά και αριστερά, και ακριβώς μπροστά από κάθε αυτί. Συνδέουν την κάτω γνάθο, το μοναδικό κινητό τμήμα της κεφαλής, με το κρανίο. Μεταξύ των δυο αρθρικών επιφανειών παρεμβάλλεται ένας δίσκος (μηνίσκος) ο οποίος προστατεύει τις αρθρώσεις και επιτρέπει την ομαλή κινητικότητα τους. Πρόκειται για μια από τις πολυπλοκότερες αρθρώσεις διότι είναι κατασκευασμένη με τέτοιο τρόπο όπου επιτρέπει την μάσηση, την κατάποση, την ομιλία και το χασμουρητό. Η παθολογία της κροταφογναθικής άρθρωσης προκαλεί δυσκολία στην κίνηση της κάτω γνάθου, πόνο στην άρθρωση, την κροταφική περιοχή και πόνος στους μυς που ελέγχουν μάσηση (μασητήριοι μυς). Άτομα που σφίγγουν ή τρίζουν (βρυγμός) τα δόντια τους συνήθως στον ύπνο και σπανιότερα όταν είναι ξύπνια, τείνουν να εκδηλώσουν παθολογία αυτών των αρθρώσεων. Εμφανίζεται συνήθως σε ηλικίες μεταξύ 20 και 40 έτη με μια επικράτηση στο γυναικείο φύλο.
Αίτια
- Τις μορφολογικές αλλοιώσεις του δίσκου/μηνίσκου που παρεμβάλλεται μεταξύ των αρθρικών επιφανειών της άρθρωσης.
- Βλάβη του αρθρικού χόνδρου
- Βλάβη της άρθρωσης από άμεση πλήξη της περιοχής
Παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με την παθολογία είναι:
- Εκφυλιστικές παθολογίες όπως οστεοαρθρίτιδα και ρευματοειδής αρθρίτιδα
- Άμεσος τραυματισμός της γνάθου
- Έμμεσος τραυματισμός από τραυμαισμό της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης (τραυματισμός δίκην μαστιγίου-Whiplash)
- Συγκεκριμένες παθολογίες του συνδετικού μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα, που μπορεί να επηρεάσουν τις κροταφογναθικές αρθρώσεις
- Χρόνια κατάσταση σφίξιμου και τρίξιμου των δοντιών με αποτέλεσμα να ασκείται μεγάλη πίεση στις αρθρώσεις.
- Κακή σύγκλειση των δοντιών ή ορθοδοντικά σιδεράκια
- Στρες/ Άγχος
Συμπτώματα
Η συμπτωματολογία περιλαμβάνει:
- Πόνος στην μια ή και στις δυο κροταφογναθικές αρθρώσεις και ο οποίος χειροτερεύει με κινήσεις της γνάθου. Ο πόνος μπορεί να ακτινοβολεί στον αυχένα, στον λαιμό, στα ζυγωματικά, στην κάτω γνάθο και στο ινίο.
- Η ομιλία, η μάσηση ή και ακόμα το χασμουρητό μπορεί να είναι επώδυνα ή/και δύσκολα.
- Αδυναμία/δυσκολία στο άνοιγμα και κλείσιμο του στόματος.
- Οι κινήσεις της γνάθου μπορεί να εμφανίζουν παρέκκλιση από το φυσιολογικό μονοπάτι της κίνησης.
- Κατά το άνοιγμα και κλείσιμο του στόματος μπορεί να παράγεται ένας ενοχλητικός θόρυβος (κλικ).
- Πιθανή ύπαρξη οιδήματος, ερυθρότητας και τοπικής αύξησης θερμοκρασίας στην κροταφογναθική περιοχή.
Άλλα κοινά συμπτώματα που συνοδεύουν τις επώδυνες κροταφογναθικές αρθρώσεις είναι ωταλγία, εμβοές, πονόδοντοι, κεφαλαλγίες και ζαλάδες.
Διάγνωση
Η διάγνωση της παθολογίας των Κροταφογναθικών Αρθρώσεων γίνεται κλινικά και τίθεται πρωτίστως μέσω της λήψης ιστορικού και της φυσικής εξέτασης. Ο απεικονιστικός έλεγχος δεν είναι πρωταρχικός, πέρα των τραυματικών ή άλλων καταστάσεων όπου θα καθορίσει τυχόν μορφολογικές ανωμαλίες στους μαλακούς ιστούς (π.χ. μηνίσκος/δίσκος) και στις οστικές δομές (π.χ. γνάθος). Μπορεί να υπάρχουν απεικονιστικά ευρήματα αλλά το άτομο να είναι ασυμπτωματικό. Η μηχανική διάγνωση από την άλλη μέσω της ενδελεχούς λήψης του ιστορικού και της λεπτομερούς φυσικής εξέτασης Μηχανικής Διάγνωσης & Θεραπείας (ΜΔΘ) θα καθορίσει αν ο πόνος των κροταφογναθικών είναι μηχανικής αιτιολογίας ή όχι.
Θεραπεία
Τις περισσότερες φορές, παρατηρούνται βελτιώσεις στα συμπτώματα του ατόμου από την πρώτη κιόλας συνεδρία. Ο κλινικός θα προσδιορίσει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα θεραπευτικών ασκήσεων, βασισμένο στις ανάγκες της παθολογίας και τις ικανότητες του ασθενούς. Οι θεραπευτικές ασκήσεις ΜΔΘ συνιστούν συγκεκριμένες, εύκολες και στοχευμένες ασκήσεις με δεδομένη συχνότητα και αριθμό επαναλήψεων μέσα στην ημέρα, ώστε με ελάχιστο χρόνο (2 λεπτά τη φορά), ο ασθενής να βελτιώνει διαρκώς και σταθερά, την κλινική του εικόνα. Ομοίως οι οδηγίες θα περιλαμβάνουν σαφείς πληροφορίες για αποφυγή εξατομικευμένων προδιαθεσικών ή προκλητικών παραγόντων. Η διόρθωση και υιοθέτηση σωστής καθιστής στάσης είναι ζωτικής σημασίας για την αποκατάσταση και στοιχείο εκπαίδευσης του ασθενή για αυτοθεραπεία.