Πρόκειται για μια κατάσταση παραμόρφωσης της σπονδυλικής στήλης που δημιουργεί μια υπέρμετρη πρόσθια κύρτωση (σκυφτή στάση). Αυτή η υπέρμετρη πρόσθια κύρτωση δίνει στο άτομο την εικόνα καμπούρας προκαλώντας στο άτομο ένα άγχος και μια ανησυχία σχετικά με την εξωτερική του εμφάνιση. Κάθε άνθρωπος έχει φυσιολογική κύφωση 20-40 μοίρες. Πέραν αυτού θεωρείται παθολογική. Αρκετές φορές η κύφωση συνοδεύεται από σκολίωση (πλάγια παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης) και χαρακτηρίζεται ως κυφοσκολίωση. Στις περισσότερες περιπτώσεις η κύφωση δεν είναι τόσο σοβαρή ώστε να προκαλέσει προβλήματα ή να απαιτείται φαρμακευτική αγωγή ή χειρουργική επέμβαση. Μπορεί να εμφανιστεί σε κάθε ηλικία, από την παιδική μέχρι και την τρίτη ηλικία. Συνήθως εμφανίζεται στην παιδική (κύφωση Scheuermann) και εφηβική ηλικία (κύφωση στάσης) με μια επικράτηση στο γυναικείο φύλο. Στην τρίτη ηλικία έχει επίσης μια επικράτηση στις γυναίκες λόγω οστεοπόρωσης, όπου προκαλούνται σφηνοειδή σπονδυλικά κατάγματα.
Αίτια
Η κύφωση συμβαίνει ως αποτέλεσμα σφηνοειδούς παραμόρφωσης και καθίζησης του σώματος των σπονδύλων της θωρακικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. Αυτή η παραμόρφωση οφείλεται σε διάφορους παράγοντες και καταστάσεις όπως:
- Κακή στάση του σώματος, ειδικά σε νέα άτομα όπου υιοθετούν μια χαλαρή/σκυφτή στάση σώματος.
- Συγγενείς ή αναπτυξιακές ανωμαλίες, όπου κατά την διάρκεια της κύησης οστικές δομές της σπονδυλικής στήλης δεν διαμορφώνονται φυσιολογικά και επιδεινώνονται όσο το παιδί αναπτύσσεται.
- Νόσος του Scheuermann (Scheuermann’s Disease) ή Νεανική κύφωση, η οποία συμβαίνει συνήθως στην δεύτερη δεκαετία με μια επικράτηση στα αγόρια και οφείλεται σε σφηνοειδή παραμόρφωση των σπονδύλων.
- Εκφύλιση του μεσοσπονδύλιου δίσκου, η οποία μπορεί να προκαλέσει την έναρξη της κύφωσης ή και επιδείνωση μιας ήδη υπάρχουσας κύφωσης.
- Οστεοπόρωση, όπου οι σπόνδυλοι λόγω απώλειας οστικής μάζας και διαταραχής της μικροαρχιτεκτονικής δομής χάνουν την μηχανική τους αντοχή, γίνονται αδύναμοι και υπόκεινται σε κατάγματα.
- Όγκος/κακοήθεια, όπου οι σπόνδυλοι καθίστανται αδύναμοι με αποτέλεσμα να παραμορφώνονται/καθιζάνουν. Επίσης η αντιμετώπιση του όγκου με χημειοθεραπείες κάνουν τους σπόνδυλους αδύναμους και ευάλωτους.
Συμπτώματα
Πολλά άτομα με κυφωτική παραμόρφωση δεν έχουν συμπτώματα εκτός από το αισθητικό κομμάτι όπου υπάρχει η εικόνα σκυφτής καμπουριαστής στάσης. Όσο όμως αυξάνεται η κυφωτική παραμόρφωση τόσο πιο πιθανό είναι το άτομο να εμφανίσει άλλα συμπτώματα και τα οποία περιλαμβάνουν:
- Αυχεναλγία. Τα άτομα με κύφωση τείνουν να έχουν την κεφαλή σε πρόσθια προβολή με συνέπεια πόνο στον αυχένα.
- Ραχιαλγία / Θωρακαλγία
- Οσφυαλγία. Ταυτόχρονα με την θωρακική κύρτωση συμπαρασύρεται και η οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης με αποτέλεσμα ή να εμφανίζει λορδωτική παραμόρφωση ή να βρίσκεται σε κάμψη δημιουργώντας την λεγόμενη θωρακοοσφυϊκή κύφωση.
- Αναπνευστικά προβλήματα
- Πεπτικά προβλήματα
- Εύκολη κόπωση
- Νευρολογικές διαταραχές
- Δυσκαμψία
- Μειωμένη λειτουργική ικανότητα
- Πόνος και δυσφορία στην κατάκλιση
Διάγνωση
Η διάγνωση της κύφωσης μπορεί να γίνει μέσω της έγκυρης και αξιόπιστης εξέτασης Μηχανικής Διάγνωσης & Θεραπείας (ΜΔΘ). Ο κλινικός λαμβάνει λεπτομερές ιστορικό, όπου καταγράφονται αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με τη διαχείριση της καθημερινότητας (προφίλ του ασθενούς), τις λειτουργικές ανικανότητες λόγω του πόνου, λεπτομέρειες σχετικά με τη φύση και την εξέλιξη του πόνου/επεισοδίου, τις δραστηριότητες που επιδεινώνουν/βελτιώνουν τα συμπτώματα, το προηγούμενο ιστορικό και την κατάσταση της υγείας του, την πιθανή φαρμακευτική αγωγή που ακολουθεί και τις εξετάσεις απεικονιστικές/εργαστηριακές που διαθέτει ο ασθενής.
Ο απεικονιστικός έλεγχος είναι μερικές φορές αναγκαίος για να ελεγχθεί/μετρηθεί η βαρύτητα της πρόσθια κύρτωσης της σπονδυλικής στήλης και να καταγραφούν τυχόν συνοδές παραμορφώσεις της σπονδυλικής (π.χ. σκολίωση). Η μαγνητική τομογραφία, η αξονική τομογραφία, η μέτρηση οστικής πυκνότητας και ο νευροφυσιολογικός έλεγχος έχουν συμπληρωματικό ρόλο.
Η φυσική εξέταση που ακολουθεί περιλαμβάνει την παρατήρηση της καθιστής και όρθιας στάσης, τη νευρολογική εξέταση, την απώλεια κίνησης που εμφανίζει κατά την εξέταση και τη συμπεριφορά των συμπτωμάτων, κάτω από προσδιορισμένες κινητικές δοκιμασίες (επαναλαμβανόμενες κινήσεις ή παρατεταμένες θέσεις).
Στόχος είναι ο συσχετισμός των παραπάνω πληροφοριών με τα ευρήματα (απεικονιστικά-κλινικά) ώστε να προσδιοριστεί η ταύτιση της κλινικής εικόνας με τα απεικονιστικά ευρήματα, όπως και ο συσχετισμός της κυφωτικής παραμόρφωσης με τα πιθανά συμπτώματα του ασθενούς.
Θεραπεία
Οι αρχές θεραπείας θα εφαρμοστούν με βάση τα ευρήματα της κλινικής εξέτασης ΜΔΘ, οι οδηγίες θα είναι εξατομικευμένες και θα έχουν στόχο στις σταθερές και παραμένουσες βελτιώσεις, τόσο στη συμπτωματική, όσο και λειτουργική εικόνα του ασθενούς.
Ο κλινικός θα προσδιορίσει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα θεραπευτικών ασκήσεων, βασισμένο στις ανάγκες της παθολογίας και τις ικανότητες του ασθενούς. Οι θεραπευτικές ασκήσεις ΜΔΘ συνιστούν συγκεκριμένες, εύκολες και στοχευμένες ασκήσεις με δεδομένη συχνότητα και αριθμό επαναλήψεων μέσα στην ημέρα, ώστε με ελάχιστο χρόνο (2 λεπτά τη φορά), ο ασθενής να βελτιώνει διαρκώς και σταθερά την κλινική του εικόνα. Ομοίως οι οδηγίες θα περιλαμβάνουν σαφείς πληροφορίες για αποφυγή εξατομικευμένων προδιαθεσικών ή προκλητικών παραγόντων.
Βασικός στόχος είναι η αντιμετώπιση του αίτιου και όχι μόνο των συμπτωμάτων. Η εκπαίδευση για αυτοθεραπεία είναι επίσης διαρκής στόχος της ΜΔΘ, κάνοντας τον ασθενή διαχρονικά ανεξάρτητο και ικανό για σωστή διαχείριση της καθημερινότητας στο διηνεκές. Τέλος, η πρόληψη υποτροπών και η αποφυγή επιβαρυντικών παραγόντων συνιστούν τα μέγιστα στην αντιμετώπιση της χρονιότητας, που αποτελεί σημαντικότατο επιβαρυντικό παράγοντα.