Η οστεοαρθρίτιδα (ΟΑ) είναι μία εκφυλιστικού τύπου πάθηση των αρθρώσεων,και μία από τις κυρίαρχες αιτίες πόνου και λειτουργικής ανικανότητας, η οποία επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους στον κόσμο. Στο δυτικό κόσμο είναι η πιο κυρίαρχη αρθροπάθεια που προκαλεί πόνο και απώλεια κίνησης ενώ έχει φανεί πως επηρεάζει συχνότερα στις γυναίκες.
Αίτια
- Επαναλαμβανόμενες φορτίσεις ή επιβαρύνσεις στην καθημερινότητα
- Χειρουργείο πρόσθιο χιαστού ή αρθροσκόπηση της άρθρωσης του γόνατος
- Ηλικία. Τα ποσοστά αυτά ξεκινάνε από 15% σε ασθενείς >55 ετών και φτάνει το 80% σε ασθενείς πάνω από 75ετων.
- Άθληση (λάθη στην προπόνηση)
- Το φύλο. Οι γυναίκες έχουν προβάδισμα στο στην εμφάνιση ΟΑ με ποσοστά 68% έναντι 58% των ανδρών στα 65 έτη.
- Εργασιακοί λόγοι (βαρέα επαγγέλματα)
- Παραμορφώσεις και τραύματα
- Ορμονικοί λόγοι σε ποσοστά 39-65% ιδιαίτερα στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση (αύξηση οστεοκαλσίνης)
- Γενετικοί
- Παχυσαρκία
- Κάπνισμα
- Οστεοαρθρίτιδα σε άλλη άρθρωση
Συμπτώματα
- Χρόνιος πόνος και οίδημα που παράγονται παράλληλα με την σταδιακή φλεγμονή της πάσχουσας άρθρωσης.
- Μηχανικά προβλήματα (δυσκαμψία, παραμόρφωση, εκφύλιση του χόνδρου,διόγκωση των οστών, εμφάνιση οστεοφύτων, μείωση μεσαρθρίου διαστήματος) που με την πάροδο του χρόνου αυξάνονται.
- Μειωμένη δύναμη των μυών γύρω από την άρθρωση και κυρίως του τετρακέφαλου
- Το 80% των ασθενών παρουσιάζει ΟΑ στο έσω διαμέρισμα της αρθρώσεως προκαλώντας σταδιακή ραιβότητα, ενώ το 10% στο έξω διαμέρισμα που οδηγεί σε βλαισότητα.Τέλος, ένα 10% έχει στροφική παραμόρφωση που μπορεί να οδηγήσει σε εξάρθρωση επιγονατίδας
Διάγνωση
Τα ακτινολογικά ευρήματα δεν συμβαδίζουν πάντοτε με τα επίπεδα πόνου και την τρέχουσα συμπτωματολογία του ασθενή. Σε ένα σημαντικό ποσοστό ασυμπτωματικών ατόμων εμφανίζονται παθολογικά ευρήματα στην απεικόνιση, χωρίς να υπάρχουν συμπτώματα.
Στη διάγνωση της Οστεοαρθρίτιδας γόνατος θα παίξει σημαντικό ρόλο ο προσδιορισμός του μηχανικού παράγοντα που καθορίζει την εικόνα, την παθολογία και εν τέλει την επιλογή της θεραπείας του εκάστοτε ασθενούς.
Συχνά προκύπτει η ανάγκη να διαφοροδιαγνωστεί η πραγματική αιτία των συμπτωμάτων και να διαχωριστεί αυτή καθεαυτή η παθολογία του γόνατος από μία παθολογία της σπονδυλικής στήλης ή της άρθρωσης του ισχίου, που μπορεί αρκετά συχνά να προκαλούν συμπτώματα στο γόνατο. Τα απεικονιστικά ευρήματα στερούνται διαγνωστικής εγκυρότητας, τις περισσότερες φορές και δεν μπορούν να κατευθύνουν τον κλινικό συλλογισμό.
Η κλινική διάγνωση της οστεοαρθρίτιδας γόνατος μπορεί να γίνει μέσω της έγκυρης και αξιόπιστης εξέτασης Μηχανικής Διάγνωσης & Θεραπείας (ΜΔΘ) του γόνατος.
Ο κλινικός λαμβάνει λεπτομερές ιστορικό, όπου καταγράφονται αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με τη διαχείριση της καθημερινότητας (προφίλ του ασθενούς), τις λειτουργικές ανικανότητες λόγω του πόνου, λεπτομέρειες σχετικά με τη φύση και την εξέλιξη του πόνου/επεισοδίου, τις δραστηριότητες που επιδεινώνουν/βελτιώνουν τα συμπτώματα, το προηγούμενο ιστορικό και την κατάσταση της υγείας του, την πιθανή φαρμακευτική αγωγή που ακολουθεί και τις εξετάσεις απεικονιστικές/εργαστηριακές που διαθέτει ο ασθενής.
Η φυσική εξέταση που ακολουθεί περιλαμβάνει την επισκόπηση της άρθρωσης (θερμότητα,οίδημα,ερυθρότητα,ευαισθησία), την απώλεια κίνησης στις ενεργητικές και παθητικές κινήσεις και τη συμπεριφορά των συμπτωμάτων, κάτω από προσδιορισμένες κινητικές δοκιμασίες (επαναλαμβανόμενες κινήσεις ή παρατεταμένες θέσεις ενεργητικά ή παθητικά/ με ή χωρίς αντίσταση).
Θεραπεία
Οι αρχές θεραπείας θα εφαρμοστούν με βάση τα ευρήματα της κλινικής εξέτασης και διαφορικής διάγνωσης ΜΔΘ. Οι οδηγίες θα είναι εξατομικευμένες και θα έχουν στόχο στις γρήγορες και παραμένουσες βελτιώσεις, τόσο στη συμπτωματική, κινητική, όσο και λειτουργική εικόνα του ασθενούς. Με βάση πρόσφατες κλινικές μελέτες φάνηκε πως τουλάχιστον το 50% των ατόμων με προχωρημένη Οστεοαρθρίτιδα γόνατος που πληρούσαν τα κριτήρια για χειρουργική επέμβαση, ανταποκρίθηκαν στη Μηχανική Διάγνωση & Θεραπεία και απέφυγαν ένα επώδυνο και κοστοβόρο χειρουργείο.
Ο κλινικός θα προσδιορίσει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα θεραπευτικών ασκήσεων, βασισμένο στις ανάγκες της παθολογίας και τις ικανότητες του ασθενούς. Οι θεραπευτικές ασκήσεις ΜΔΘ συνιστούν συγκεκριμένες, εύκολες και στοχευμένες ασκήσεις με δεδομένη συχνότητα και αριθμό επαναλήψεων μέσα στην ημέρα, ώστε με ελάχιστο χρόνο (2 λεπτά τη φορά), ο ασθενής να βελτιώνει διαρκώς και σταθερά την κλινική του εικόνα.
Ομοίως οι οδηγίες θα περιλαμβάνουν σαφείς πληροφορίες για αποφυγή εξατομικευμένων προδιαθεσικών ή προκλητικών παραγόντων.
Βασικός στόχος είναι η αντιμετώπιση του αίτιου και όχι μόνο των συμπτωμάτων. Η εκπαίδευση για αυτοθεραπεία είναι επίσης διαρκής στόχος της ΜΔΘ, κάνοντας τον ασθενή διαχρονικά ανεξάρτητο και ικανό για σωστή διαχείριση της καθημερινότητας στο διηνεκές. Τέλος, η πρόληψη υποτροπών και η αποφυγή επιβαρυντικών παραγόντων συνιστούν τα μέγιστα στην αντιμετώπιση της χρονιότητας, που αποτελεί σημαντικότατο επιβαρυντικό παράγοντα.